Ο όρος αρθρίτιδα  προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις «άρθρον» και «-ίτις», που σημαίνει άρθρωση και φλεγμονή, αντίστοιχα. Η αρθρίτιδα είναι μια μορφή

διαταραχής των αρθρώσεων που χαρακτηρίζεται από χρόνια φλεγμονή σε μία ή περισσότερες αρθρώσεις, η οποία συνήθως έχει ως επακόλουθο τον πόνο και συχνά προκαλεί αναπηρία [1, 2].

Η αρθρίτιδα περιλαμβάνει περισσότερες από 100 διαφορετικές μορφές: Η πιο κοινή μορφή είναι η οστεοαρθρίτιδα. Άλλες μορφές αρθρίτιδας είναι η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η ψωριασική αρθρίτιδα και οι αυτοάνοσες ασθένειες που σχετίζονται με αρθρίτιδα [1, 2].

 Αν και οι αιτίες αυτών των ασθενειών είναι διαφορετικές, τα συμπτώματα και οι θεραπείες τους είναι παρόμοιες. Καθώς η οστεοαρθρίτιδα είναι μια εκφυλιστική ασθένεια των αρθρώσεων, ο αριθμός των ατόμων με αρθρίτιδα αυξάνεται επίσης με την αύξηση της γήρανσης του πληθυσμού [1].

 Ο παγκόσμιος επιπολασμός της οστεοαρθρίτιδας του γόνατος αυξήθηκε κατά 26,6% από το 1990 έως το 2010 και επηρεάζει περίπου το 9,6% των ανδρών και το 18% των γυναικών άνω των 60 ετών [3].

Η εμφάνιση οστεοαρθρίτιδας αυξάνεται με την ηλικία λόγω της μειωμένης ικανότητας καταστολής της φλεγμονής, της σαρκοπενίας που σχετίζεται με την ηλικία και της αυξημένης οστικής ανακύκλισης , που έχει ως επακόλουθο τη μείωση της οστικής μάζας [1].

Η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι μια συστηματική φλεγμονώδης και καταστροφική ασθένεια των αρθρώσεων με επιπολασμό περίπου 1–2% του ενήλικου πληθυσμού παγκοσμίως [2].

Αν και η αρθρίτιδα σχετίζεται με φλεγμονή και πόνο, η ακριβής αιτία της αρθρίτιδας παραμένει αβέβαιη και δεν υπάρχει θεραπεία για τις θεμελιώδεις αιτίες της. Ο κύριος στόχος της θεραπείας της αρθρίτιδας είναι η μείωση του πόνου στις αρθρώσεις που προκαλείται από φλεγμονή στις αρθρώσεις, την καθημερινή φθορά των αρθρώσεων και τις μυϊκές καταπονήσεις [4].

Τα υπάρχοντα φάρμακα κατά της αρθρίτιδας είναι τα αναλγητικά, στεροειδή και μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ), τα οποία μειώνουν τα συμπτώματα όπως ο έντονος πόνος και η φλεγμονή [5].

Τα κλασικά ΜΣΑΦ είναι αναστολείς της κυκλοοξυγενάσης (COX) που αναστέλλουν τη σύνθεση προσταγλανδινών και θρομβοξάνης, μειώνοντας έτσι τη φλεγμονή[5].

Τα νέα ΜΣΑΦ αναστέλλουν επιλεκτικά την COX-2 και είναι συνήθως ειδικά για φλεγμονώδη ιστό, γεγονός που μειώνει τον κίνδυνο πεπτικού έλκους [5].

Ωστόσο, η μακροχρόνια χρήση τους δεν μπορεί να διατηρηθεί λόγω ανεπαρκούς ανακούφισης από τον πόνο, διαταραχών του ανοσοποιητικού και σοβαρών γαστρεντερικών και καρδιαγγειακών ανεπιθύμητων ενεργειών [6].

Επομένως, χρειάζονται εναλλακτικές θεραπείες με αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες και με ελάχιστες παρενέργειες για τη θεραπεία της αρθρίτιδας, συμπεριλαμβανομένης της ρευματοειδούς αρθρίτιδας και της οστεοαρθρίτιδας, ειδικά μετά την απόσυρση πολλών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων που έχουν εγκριθεί από την Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων[7].

Τα φυτά Curcuma longa[κουρκουμάς] και το Zingiber officinale [τζίντζερ ή πιπερόρριζα], που ανήκουν και τα δύο στην οικογένεια Zingiberaceae, είναι πιθανές εναλλακτικές ουσίες, που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από άτομα που πάσχουν από κάποια αρθρίτιδα [8, 9]. 

Τόσο το τζίντζερ, όσο και ο κουρκουμάς έχουν χρησιμοποιηθεί ως καρυκεύματα σε πολλές έθνικές κουζίνες σε διάφορες χώρες όπως το Μπαγκλαντές, η Ινδία και το Πακιστάν. Αυτά τα καρυκεύματα έχουν χρησιμοποιηθεί παραδοσιακά, ως αντιφλεγμονώδεις παράγοντες στην παραδοσιακή Κινεζική και Ινδική [Αγιουρβεδική] ιατρική [10].

 Τα αποτελεσματικά συστατικά του Z. officinale  είναι οι: τζινγκερόλες [gingerols], σογκαόλες [ shogaols], ζινγκερόνη [zingerone] και παραδόλη [paradol], και το ίδιο το τζίντζερ έχει αναφερθεί ότι ασκούν αντιφλεγμονώδη αποτελέσματα αναστέλλοντας την COX-1 και την COX-2, τον πυρηνικό παράγοντα κάππα-ελαφριάς αλυσίδας-ενισχυτή των ενεργοποιημένων Β κύτταρα (NF- κ B) και της 5-λιποξυγενάση (5-LOX) [1].

Αρκετές συστηματικές ανασκοπήσεις κλινικών δοκιμών έχουν δείξει ότι το τζίντζερ μπορεί να μειώσει την υποκειμενική εμπειρία του πόνου σε ορισμένες καταστάσεις όπως οι μυϊκές παθήσεις [12].

Επιπλέον, τα εκχυλίσματα του κουρκουμά και ιδιαίτερα το κύριο συστατικό του η κουρκουμίνη έχουν δραστηριότητες παρόμοιες με το τζίντζερ αν και περιέχουν διαφορετικές αποτελεσματικές χημικές ενώσεις. Αρκετές μελέτες έχουν αξιολογήσει την αποτελεσματικότητα της κουρκουμίνης για τη θεραπεία μυοσκελετικών παθήσεων [13].

Αν και ο κουρκουμάς ανήκει στην οικογένεια Zingiberaceae, περιέχει διαφορετικά βιοενεργά συστατικά, κυρίως κουρκουμίνη και δεμεθοξυκουρκουμίνη, δις-δεμεθοξυκουρκουμίνη και αιθέρια έλαια κουρκουμά.

Από τα συστατικά του κουρκουμα δραστικό κυρίως είναι η κουρκουμίνη, η οποία έχει   αντιφλεγμονώδη δράση. Σε αντίθεση με το τζίντζερ, η κουρκουμίνη του κουρκουμά δεν ρυθμίζει τη δραστηριότητα COX-1 [14, 15], αλλά τροποποιεί την σηματοδότηση του NF- κΒ, τις προφλεγμονώδεις κυτοκίνες όπως την παραγωγή ιντερλευκίνης και τις δραστηριότητες φωσφολιπάσης Α2, COX-2 και 5-LOX. 

Η κουρκουμίνη ρυθμίζει επίσης τις εκφράσεις διαφόρων μεταγραφικών παραγόντων που εμπλέκονται στον ενεργειακό μεταβολισμό, όπως ο μετατροπέας σήματος και ενεργοποιητής μεταγραφής, ο ενεργοποιημένος από πολλαπλασιαστή υπεροξισωμάτων υποδοχέας- γ , ο ενεργοποιητής πρωτεΐνη-1, η πρωτεΐνη που δεσμεύει το στοιχείο cAMP, το στοιχείο απόκρισης οιστρογόνου και άλλα [15].

Ως αποτέλεσμα, ο κουρκουμάς και κυρίως το συστατικό του η κουρκουμίνη έχει αναφερθεί ότι ασκούν ευεργετικά αποτελέσματα στην οστεοαρθρίτιδα, τον διαβήτη τύπου 2 και τη δυσλιπιδαιμία. 

Από την ανασκόπηση της μετα-ανάλυσης όλων των επιστημονικών δημοσιεύσεων των τυχαιοποιημένων κλινικών δοκιμών [randomized clinical trials (RCTs)] που αφορούν τη χρήση της κουρκουμίνης κατά των συμπτωμάτων της αρθρίτιδας παρέχονται επιστημονικά στοιχεία που υποστηρίζουν την αποτελεσματικότητα της κουρκουμίνης στη θεραπεία της αρθρίτιδας. 

Ωστόσο, επειδή ο συνολικός αριθμός των RCT που συμπεριλήφθηκαν στην ανάλυση, το συνολικό μέγεθος του δείγματος και η μεθοδολογική ποιότητα των πρωτογενών μελετών δεν ήταν επαρκής για την εξαγωγή οριστικών συμπερασμάτων. Έτσι, απαιτούνται πιο αυστηρές και μεγαλύτερες μελέτες για να επιβεβαιωθεί η θεραπευτική αποτελεσματικότητα της κουρκουμίνης για την αρθρίτιδα.

Όμως, παρόλο που οι μελέτες που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτή τη μετά-ανάλυση δεν έχουν επαρκή αριθμό θεμάτων για να επιτρέψουν μια οριστική σύσταση για τη χρήση της κουρκουμίνης ως θεραπείας για την αρθρίτιδα, εν τούτοις παρέχουν μια πειστική αιτιολόγηση για τη χρήση της ως διατροφικό συμπλήρωμα στις συμβατικές θεραπεία [17]. Επιπλέον, παρέχουν επίσης επαρκή στοιχεία για να υποστηρίξουν μεγαλύτερες κλινικές δοκιμές που θα μπορούσαν τελικά να οδηγήσουν στην αποδοχή της κουρκουμίνης ως τυπικής θεραπείας για πολλές μορφές αρθρίτιδας και πιθανώς άλλες φλεγμονώδεις καταστάσεις.

H αντιφλεγμονώδης δράση της κουρκουμίνης είναι αναμφισβήτητη, εφόσον αυτή απορροφηθεί από το έντερο και εισέλθει στην κυκλοφορία του αίματος. Η χορήγηση απλής σκόνης κουρκουμίνης για να προκαλέσει αντιφλεγμονώδη δράση πρέπει να ληφθεί σε ημερήσια δόση των 8-12 γραμμαρίων. Όμως αυτή η δοσολογία δύσκολα γίνεται ανεκτή από το πεπτικό σύστημα. Έγιναν προσπάθειες συγχορήγησης κουρκουμίνης μαζί με πιπερίνη.

Πράγματι η πιπερίνη μπορεί να αυξήσει την απορροφητικότητα της κουρκουμίνης κατά 2000%. Όμως και αυτό το ποσοστό αύξησης θεωρείται ανεπαρκές και χρειάζεται να χορηγηθούν πολύ μεγάλες δόσεις κουρκουμίνης που δεν είναι ανεκτές από τους ασθενείς. Ευτυχώς με τις πρόσφατες εξελίξεις της νανοτεχνολογίας έχουν επινοηθεί νέες μορφές κουρκουμίνης, που βελτιώνουν σημαντικά τόσο την απορρόφηση, όσο και τη βιοδιαθεσιμότητα της κουρκουμίνης [18].

Στους τρόπους αυτούς περιλαμβάνονται τα νανοσωματίδια κουρκουμίνης, που έχουν σχεδιαστεί κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να βελτιώνεται η βιοδιαθεσιμότητα της κουρκουμίνης, που ενώ δεν περιέχει τη διάσπαση και τον περαιτέρω μεταβολισμό, εν τούτοις διαθέτουν ενισχυμένες στοχευτικές ικανότητες [19].

Τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί ποικίλοι τύποι νανοσωματιδίων κουρκουμίνης, που είναι κατάλληλα για την αντιμετώπισης της φλεγμονής της αρθρίτιδας, όπως τα πολυμερή νανοσωματίδια, λιποσώμια, νανοσωματίδια συμπαγούς λιπιδίου, συνεζευγμένα πολυμερή και τα μικκύλια.

Από όλες αυτές τις μορφές κουρκουμίνης που έχουν επινοηθεί μέχρι σήμερα, η υγρή μικκυλιακή κουρκουμίνη NovaSol®Curcumin, που κυκλοφορεί, ως συμπλήρωμα διατροφής με την ονομασία Curcugkel, επιδεικνύει απορροφητικότητα και βιοδιαθεσιμότητα κατά 18.500%, μεγαλύτερη από την απλή σκόνη κουρκουμίνης [20]. Μία δε κάψουλα Curcugkel ισοδυναμεί με 16 κάψουλες απλής σκόνης κουρκουμίνης.

Η δοσολογία του Curcugkel είναι συνήθως μια κάψουλα ημερησίως, αλλά τροποποιείται ανάλογα με την παθολογική αιτία, για την οποία χορηγείται.

ΒιβλιογραφικήΤεκμηρίωση

1. Vina ER, Kwoh CK.Epidemiology of osteoarthritis: literature update. Curr Opin Rheumatol. 2018 Mar;30(2):160-167.

2. Goldring SR: Pathogenesis of bone and cartilage destruction in rheumatoid arthritis. Rheumatology (Oxford) 2003;42 Suppl 2:ii11–ii16 [PubMed] [Google Scholar]

3. Vos T, Flaxman AD, Naghavi M, et al. : Years lived with disability (YLDs) for 1160 sequelae of 289 diseases and injuries 1990–2010: A systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010. Lancet 2012;380:2163–2196 [PMC free article] [PubMed] [Google Scholar]

4. Marcu KB, Otero M, Olivotto E, Borzi RM, Goldring MB: NF-kappaB signaling: Multiple angles to target OA. Curr Drug Targets 2010;11:599–613 [PMC free article] [PubMed] [Google Scholar]

5. Suokas AK, Sagar DR, Mapp PI, Chapman V, Walsh DA: Design, study quality and evidence of analgesic efficacy in studies of drugs in models of OA pain: A systematic review and a meta-analysis. Osteoarthritis Cartilage 2014;22:1207–1223 [PubMed] [Google Scholar]

6. Hawk C, Whalen W, Farabaugh RJ, Daniels CJ, Minkalis AL, Taylor DN, Anderson D, Anderson K, Crivelli LS, Cark M, Barlow E, Paris D, Sarnat R, Weeks J.Best Practices for Chiropractic Management of Patients with Chronic Musculoskeletal Pain: A Clinical Practice Guideline. J Altern Complement Med. 2020 Oct;26(10):884-901.

7. Funk JL, Frye JB, Oyarzo JN, et al. : Efficacy and mechanism of action of turmeric supplements in the treatment of experimental arthritis. Arthritis Rheum 2006;54:3452–3464 [PubMed] [Google Scholar]

8. Henrotin Y, Lambert C, Couchourel D, Ripoll C, Chiotelli E: Nutraceuticals: Do they represent a new era in the management of osteoarthritis?—a narrative review from the lessons taken with five products. Osteoarthritis Cartilage 2011;19:1–21 [PubMed] [Google Scholar]

9. Lakhan SE, Ford CT, Tepper D: Zingiberaceae extracts for pain: A systematic review and meta-analysis. Nutr J 2015;14:50. [PMC free article] [PubMed] [Google Scholar]

10. Goel A, Kunnumakkara AB, Aggarwal BB: Curcumin as “Curecumin”: From kitchen to clinic. Biochem Pharmacol 2008;75:787–809 [PubMed] [Google Scholar]

11. Nurtjahja-Tjendraputra E, Ammit AJ, Roufogalis BD, Tran VH, Duke CC: Effective anti-platelet and COX-1 enzyme inhibitors from pungent constituents of ginger. Thromb Res 2003;111:259–265 [PubMed] [Google Scholar]

12. Daily JW, Zhang X, Kim DS, Park S: Efficacy of ginger for alleviating the symptoms of primary dysmenorrhea: A systematic review and meta-analysis of randomized clinical trials. Pain Med 2015;16:2243–2255 [PubMed] [Google Scholar]

13. Daily JW, Yang M, Park S.Efficacy of Turmeric Extracts and Curcumin for Alleviating the Symptoms of Joint Arthritis: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Clinical Trials. J Med Food. 2016 Aug;19(8):717-29.

14. Chin KY.The spice for joint inflammation: anti-inflammatory role of curcumin in treating osteoarthritis. Drug Des Devel Ther. 2016 Sep 20;10:3029-3042.

15. Prasad S, Gupta SC, Tyagi AK, Aggarwal BB: Curcumin, a component of golden spice: From bedside to bench and back. Biotechnol Adv 2014;32:1053–1064 [PubMed] [Google Scholar]

16. Shep D, Khanwelkar C, Gade P, Karad S. Safety and efficacy of curcumin versus diclofenac in knee osteoarthritis: a randomized open-label parallel-arm study. Trials. 2019 Apr 11;20(1):214.

17,Shep D, Khanwelkar C, Gade P, Karad S. Safety and efficacy of curcumin versus diclofenac in knee osteoarthritis: a randomized open-label parallel-arm study. Trials. 2019 Apr 11;20(1):214.

18.Patil VM, Das S, Balasubramanian K. Quantum Chemical and Docking Insights into Bioavailability Enhancement of Curcumin by Piperine in Pepper. J Phys Chem A. 2016 May 26; 120(20):3643-53.[PubMed]

19.Pandit RS, Gaikwad SC, Agarkar GA, Gade AK, Rai M. Curcumin nanoparticles: physico-chemical fabrication and its in vitro efficacy against human pathogens.3 Biotech. 2015 Dec; 5(6):991-997. [PubMed]

20.Schiborr C, Kocher A, Behnam D, Jandasek J, Toelstede S, Frank J. The oral bioavailability of curcumin from micronized powder and liquid micelles is significantly increased in healthy humans and differs between sexes. Mol Nutr Food Res. 2014 Mar;58(3):516-27. doi: 10.1002/mnfr.201300724. Epub 2014 Jan 9.