Η άσκηση της Ιατρικής Επιστήμης και Τέχνης επιτυγχάνεται όχι μόνο με τη σκληρή εκπαίδευση, το ταλέντο, τα φυσικά και ψυχολογικά προσόντα του γιατρού, αλλά και μέσα από την πίστη του γιατρού για το έργο του και τον τρόπο που το ασκεί. 

Ο γιατρός είναι ο συνεχιστής των γνώσεων και των εμπειριών των δασκάλων του, των συναδέλφων του και εφαρμοστής των γνώσεων που είναι καταγραμμένες υπεύθυνα στα ιατρικά συγγράμματα και Ιατρικά περιοδικά.

Η πίστη του γιατρού για το λειτούργημά του εγκαθίσταται με τη μελέτη των έργων του πατρός της Ιατρικής του Ιπποκράτους του Κώου.

Η Ιπποκρατική σκέψη εδραίωσε την Ιατρική επιστήμη και την Ιατρική δεοντολογία. Ο κάθε γιατρός στην πορεία της επαγγελματικής του ζωής διαμορφώνει  την ιατρική συμπεριφορά του βάσει των προσωπικών αρχών και εμπειριών του και βάσει των αρχών που μας παρέδωσε ο Ιπποκράτης.

Ο γιατρός ξεκινώντας την σταδιοδρομία του αμέσως συνειδητοποιεί το ρηθέν από τον Ιπποκράτη:

Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρά, η ευκαιρία φευγαλέα, η πείρα απατηλή υποκείμενη σε σφάλματα, η δε ορθή κρίση των πραγμάτων δύσκολη.

Σταδιακά, ο γιατρός συνειδητοποιεί στην πράξη τους επόμενους στοχασμούς του Ιπποκράτη, που συμβάλλουν στη διαμόρφωση της προσωπικής συμπεριφοράς και ιατρικής φιλοσοφίας του κάθε γιατρού:

Να είσαι ωφέλιμος στον άρρωστο ή τουλάχιστον να μη του προκαλείς κακό
[Ασκείν περί τα νουσήματα δύο, ωφελέειν ή μη βλάπτειν. Ιπποκράτης]

Αρκούν τα κακά που προκαλούν οι αρρώστιες στους ασθενείς, δεν χρειάζεται να προσθέσει κι άλλα ο γιατρός.

Ο κάθε άρρωστος πρέπει να προσεγγίζεται εξατομικευμένα για τη σωστή διάγνωση και θεραπεία του.

Ο γιατρός πρέπει να συνεργάζεται με τις θεραπευτικές δυνάμεις της Φύσεως.

Ο γιατρός πρέπει να ερευνάει και να αξιολογεί τον άρρωστο συνολικά σαν πάσχοντα οργανισμό και σαν προσωπικότητα

Ο γιατρός δεν χορηγεί φάρμακα στην τύχη, αλλά οφείλει να προσπαθεί πρώτα να βρει την αιτία της νόσου, να κάνει ακριβή διάγνωση και μετά να χορηγήσει θεραπεία

Έχοντας κατά νουν αυτές τις βασικές Ιπποκρατικές ρήσεις χτίζει και ο γιατρός την ιατρική του φυσιογνωμία.

Ο γιατρός οφείλει να διδάσκει στον κάθε άρρωστο τις αρχές της υγιεινής ζωής, να διαδίδει γνώσεις που προλαβαίνουν τις αρρώστιες και να τους μαθαίνει πώς να επιβιώνουν σωματικά και ψυχολογικά στην καθημερινή τους ζωή.

Η αληθινή γνώση και η απλή γνώμη διαφέρουν μεταξύ τους. Το ένα γεννάει την επιστήμη, το άλλο την άγνοια. Ο γιατρός ποτέ δεν εκφράζει γνώμη, που δεν είναι επιστημονικά τεκμηριωμένη.

Η ιατρική είναι ένα ευεργετικό λειτούργημα. Γι'αυτό δεν είναι δυνατόν να ασκείται από ερασιτέχνες γιατρούς. Ο γιατρός οφείλει να είναι μέσα στο λειτούργημά του άριστος επαγγελματίας, δηλαδή να έχει συνείδηση της βαριάς επαγγελματικής του ευθύνης, της περιορισμένης εξουσίας του, της λανθασμένης, πολλές φορές εμπειρίας του, και της πιθανότητας άλλοι συνάδελφοί του να είναι καλύτερα πληροφορημένοι από αυτόν για κάποιο ιατρικό θέμα.

Ο αποτελεσματικός επαγγελματίας (μη ερασιτέχνης) γιατρός οφείλει, όταν δεν βρίσκεται σε καλή ψυχολογική ή σωματική κατάσταση να αποφεύγει να δίδει τις υπηρεσίες του. Ο άρρωστος περιμένει πάντοτε να πάρει βοήθεια και ενέργεια από το γιατρό. Αν γιατρός είναι ανήμπορος, μπορεί να γίνει αναποτελεσματικός.

Ο  γιατρός  ακούει προσεκτικά κάθε πληροφορία που του δίδει ο ασθενής του για την υγεία του. Ποτέ δεν βιάζεται, εκτός αν έχει μπεί η ζωή του ασθενούς σε άμεσο κίνδυνο. Παρατηρεί με οξύτητα τον ασθενή, τον εξετάζει προσεκτικά και δίδει μεγάλη σημασία στις λεπτομέρειες του ιατρικού ιστορικού του.

Ο γιατρός οφείλει να έχει εξουδετερώσει τον εγωισμό και την ανταγωνιστικότητα προς τους συναδέλφους του. Αν αγνοεί ή αμφιβάλει για το πώς πρέπει να αντιμετωπίσει επιτυχώς έναν ασθενή, οφείλει να τόν παραπέμψει σε άλλο συνάδελφό του, ικανότερο απ’ αυτόν. Ο άρρωστος είναι ιερό πρόσωπο για τον γιατρό και ο γιατρός οφείλει να του συμπεριφέρεται με ευλάβεια.

Η αποτελεσματική άσκηση της Ιατρικής παρέχει υψίστη ψυχική ικανοποίηση στο γιατρό. Ο αποτελεσματικός γιατρός  επιδιώκει πρώτα την ψυχική του ικανοποίηση από την άσκηση του επαγγέλματός του και όχι τι οικονομικό όφελος  θα προκύψει από την εργασία του.

Η επαγγελματική ζωή του γιατρού είναι στρωμένη με πολλές αόρατες παγίδες. Ο γιατρός πρέπει να φυλάγεται από την άγνοια και την ανοησία. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με τη συνεχή εγρήγορση και ψυχική ετοιμότητα, τη διαρκή μελέτη, την άριστη γνώση του διαδικτύου, άριστη γνώση Αγγλικών (διότι, όλα τα αξιόπιστα ιατρικά περιοδικά είναι γραμμένα στα Αγγλικά), μελέτη της Ελληνικής και διεθνούς λογοτεχνίας, μελέτη και γνώση της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας και φιλοσοφίας, αρίστη γνώση και διαχείριση της Ελληνικής γλώσσας, ενημέρωση και κατανόηση  των τρεχόντων φιλοσοφικών ρευμάτων, ενημέρωση και γνώση των βασικών θρησκειών, ώστε να μπορεί να κατανοεί τους ασθενείς διαφορετικού θρησκεύματος από το δικό του και να έχει δικό του αταλάντευτο θρησκευτικό πιστεύω (ανεξάρτητα από το αντικείμενο της πίστεώς του). Αν ο γιατρός είναι άθρησκος, οφείλει να κατανοεί τις πνευματικές των ασθενών του και να τις αξιοποιεί για το καλό του αρρώστου του.

Οι γνώσεις του γιατρού, πρέπει διαρκώς να ανανεώνονται μέσα από συνθήκες επίμονης και συνεχιζόμενης εκπαίδευσης, διότι  χρησιμεύουν στην καλύτερη κατανόηση της προσωπικότητας των ασθενών, πράγμα που βοηθάει όχι μόνο στην αύξηση της  αποτελεσματικότητας του γιατρού, αλλά και στην πληρέστερη συναισθηματική του ωρίμανση, αλλά και στη διατήρηση της ψυχικής του υγείας και ισορροπίας.

Μόνο με αυτή τη στάση ζωής ο γιατρός θα κατορθώσει να εμπνεύσει στους ασθενείς του στο πως να διαχειρίζονται το στρες κάθε μορφής και προέλευσης.

Ο γιατρός που νοιάζεται για το συνάνθρωπό του, τον μαθαίνει πως να μετατρέπει την ανησυχία, το άγχος και το φόβο σε πίστη και ελπίδα. Έτσι χωρίς να είναι απαραιτήτως ψυχίατρος ή ψυχοθεραπευτής μπορεί να γίνει ουσιαστικός εμψυχωτής, κάνοντας τους ασθενείς να αξιοποιούν τις δικές τους κρυμμένες απεριόριστες ψυχικές δυνατότητες.

Ο γιατρός ψάχνει να δώσει λύση στο ιατρικό πρόβλημα των ασθενών του, αναζητώντας και αξιοποιώντας κάθε λεπτομέρεια που μπορεί να αναζητηθεί και να προκύψει κατά τη λήψη του ιστορικού και την κλινική εξέταση.

Οι αξολόγηση μιας λεπτομέρειας μπορεί να συμβάλλει στην εφαρμογή της ιδανικότερης θεραπείας για τον ασθενή του. Έτσι ο  γιατρός μπορεί να σώσει και να σωθεί, πολλές φορές αναγνωρίζοντας διαγνωστικές και θεραπευτικές λεπτομέρειες ενός ιατρικού προβλήματος, που δεν τις έχουν προσέξει άλλοι συνάδελφοί του. 

Ο γιατρός πρέπει να είναι διαθέσιμος σε οποιονδήποτε πάσχοντα, οποιαδήποτε ώρα του εικοσιτετραώρου, εφόσον του το επιτρέπει η υγεία του. Το τηλέφωνο του γιατρού ποτέ δεν μένει κλειστό. Αν ο γιατρός αδυνατεί να απαντήσει σε κάποιο τηλεφώνημα, απαντάει μόλις έχει τη δυνατότητα.

Ο γιατρός απαντάει πάντοτε σε κάθε μήνυμα που του στέλνουν μέσω του διαδικτύου.

Ο αποτελεσματικός γιατρός εργάζεται με διαφάνεια. Οι ασθενείς αισθάνονται ασφαλείς, όταν γνωρίζουν με ποιόν έχουν να κάνουν. Ο γιατρός δεν μπορεί να είναι αρεστός και συμπαθής στους πάντες. Αν ο ασθενής δεν συμπαθεί το γιατρό του, καλόν είναι να αλλάζει γιατρό. 

Ο επαγγελματίας (μη ερασιτέχνης) γιατρός οφείλει να δείχνει το ίδιο ενδιαφέρον, στοργή, φιλευσπλαχνία και αγάπη σε οποιοδήποτε άτομο του ζητήσει βοήθεια, ακόμη κι αν δεν το συμπαθεί, ανεξάρτητα από την οικονομική του επιφάνεια, το πολιτικό και θρησκευτικό πιστεύω του.

Ο αποτελεσματικός και με ευρεία επαγγελματική συνείδηση  γιατρός οφείλει να γνωρίζει ή τουλάχιστον να είναι ενημερωμένος για την ύπαρξη οποιασδήποτε ορθόδοξης ή εναλλακτική θεραπείας, που χρησιμοποιείται στην ειδικότητά του, η οποία όμως  είναι επιστημονικά τεκμηριωμένη και μπορεί να ωφελήσει τον ασθενή του.

Η εναλλακτική ιατρική έχει αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια, γιατί από ιατρικές διαδόσεις που ήταν, σήμερα κάθε εναλλακτική θεραπεία έχει τύχει κλινικής και εργαστηριακής έρευνας,  που συνεχίζεται και η ιατρική κοινότητα γνωρίζει ποια ορθόδοξη ή εναλλακτική θεραπεία μπορεί να είναι ή όχι αποτελεσματική.

Ο αχάριστος ασθενής δεν είναι ασυνήθιστος. Ο γιατρός μένει ανεπηρέαστος από την αχάριστη συμπεριφορά κάποιου ασθενούς του και είναι πάντοτε διαθέσιμος να βοηθήσει και τον αχάριστο, χωρίς ποτέ να εκφράσει την πικρία του. Άλλωστε και η αχαριστία δεν είναι σημείο συναισθηματικής ανεπάρκειας; 

Ορισμένοι άνθρωποι, χωρίς να έχουν εξεταστεί ή βλαφτεί από το γιατρό, αρέσκονται να τον δυσφημούν και να τον συκοφαντούν. Η συκοφαντία είναι κοινωνική και επαγγελματική δολοφονία ή δολοφονία χαρακτήρος. Ο γιατρός οφείλει να αντέχει τη συκοφαντία και να βοηθάει με μεγαλοψυχία τους συκοφάντες του. Ο γιατρός γνωρίζει ότι πίσω από τη συκοφαντική συμπεριφορά ενός ατόμου μπορεί να κρύβεται  κάποια σοβαρή  σωματική νόσος, που σύντομα θα αποκαλυφθεί και γι' αυτό δείχνει απεριόριστη κατανόηση, στοργή και ευσπλαχνία στους συκοφάντες του.

Ο γιατρός δεν κρατάει μυστικά των θεραπευτικών επιτυχιών του και γενναιόδωρα τα μεταδίδει στους συναδέλφους του και ιδιαίτερα στους νεωτέρους, χωρίς ίχνος ιδιοτέλειας.

Δρ Γκέλης Ν. Δημήτριος,

Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος,  Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιατρικός εμψυχωτής.