Η κουρκουμίνη βοηθάει στη διατήρηση των φυσιολογικών συγκεντρώσεων της γλυκόζης στο αίμα και ανήκει στους δυνητικά αντιδιαβητικούς παράγοντες, συμβάλλοντας στη θεραπεία και την πρόληψη  του σακχαρώδους διαβήτη ή διαβήτη τύπου 2.

Θεωρείται ασφαλής η λήψη κουρκουμίνης, τόσο από τα μη διαβητικά άτομα, όσο και από τους πάσχοντες από διαβήτη Τύπου 2, χωρίς να υπάρχει κίνδυνος υπογλυκαιμίας.

Απόδειξη της υπογλυκαιμικής δράσης της κουρκουμίνης σε πειραματόζωα

Το 2002  ο Αrun N. και Nalini N. ερεύνησαν την αντιδιαβητική δράση του κουρκουμά [η σκόνη του αποξηραμένου ριζώματος του τροπικού φυτού Curcuma longa (κουρκουμάς)]και της κουρκουμίνης (η πολυφαινολική πορτοκαλοκίτρινη χρωστική, στην οποία οφείλεται το χρώμα του κουρκουμά) σε πειραματόζωα (επίμυες), αφού τους προκάλεσαν πειραματικό διαβήτη τύπου 2. Ο πειραματικός διαβήτης στους επίμυες προκλήθηκε, χρησιμοποιώντας αλλοξάνη.

Η χορήγηση κουρκουμά και κουρκουμίνης στους διαβητικούς επίμυες ελάττωσε σημαντικά  τα επίπεδα του σακχάρου αυτών των πειραματοζώων και της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης.

Η συμπληρωματική  χορήγηση  κουρκουμά και  κουρκουμίνης  ελάττωσε επίσης και το οξειδωτικό στρες που είχε δημιουργηθεί στους διαβητικούς επίμυες. Αυτά αποδείχτηκαν  διότι βρέθηκε ότι δημιουργήθηκαν χαμηλότερα επίπεδα αντιδραστικών ουσιών θειοβαρβιτουρικού οξέος [TBARS (thiobarbituric acid reactive substances)].

Αυτές οι ουσίες μπορεί να παράγονται λόγω του περιορισμού της εισόδου της γλυκόζης  στη βιοχημική οδό της πολυόλης με συνέπεια την αύξηση της αναλογίας  NADPH/NADP και αύξηση της δραστηριότητας του ισχυρού αντιοξειδωτικού ενζύμου της υπεροξειδάσης της γλουταθειόνης [glutathione peroxidases  (GPx)].

Επιπλέον βρέθηκε ότι  η θεραπεία με κουρκουμίνη ελάττωσε σημαντικά  τη δραστηριότητα της αφυδρογονάσης της σορβιτόλης   [sorbitol dehydrogenase, (SDH)], η οποία καταλύει τη μετατροπή της σορβιτόλης  προς φρουκτόζη [1].

Απόδειξη της υπογλυκαιμικής δράσης της κουρκουμίνης σε ανθρώπους

 Σε κλινική μελέτη, σε Κορεατικό πληθυσμό, που έγινε το 2012 και 2013 ερευνήθηκε η σχέση της συχνότητας κατανάλωσης κουρκουμίνης, που περιεχόταν στο καρύκευμα κάρυ, της καθημερινής τροφής, με τα επίπεδα της γλυκόζης και των λιπιδίων του αίματος.

Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνα  έδειξαν ότι η  κατανάλωση κάρυ με την καθημερινή διατροφή  μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση των φυσιολογικών επιπέδων της γλυκόζης και των τριγλυκεριδίων του αίματος, τα οποία απορρυθμίζονται με την πάροδο της ηλικίας [2].

Η συμπληρωματική χορήγηση κουρκουμίνης ή συνδυασμένων κουρκουμινοειδών  σε νηστικά άτομα με κάποιο βαθμό δυσγλυκαιμίας προκάλεσε ελάττωση του σακχάρου τους, πράγμα που δεν συνέβη σε μη διαβητικά άτομα.

Επιπλέον, μόνον η κουρκουμίνη οδήγησε σε σημαντικές ελαττώσεις της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (HbA1c ),  η οποία δεν ελαττώθηκε σε άτομα στα οποία χορηγήθηκε μόνον εικονικό φάρμακο (placebo) [3].

Τα ευρήματα αυτά έχουν επιβεβαιωθεί και σε διαβητικά και μη διαβητικά ποντίκια. Η χορήγηση κουρκουμίνης σε διαβητικά και μη διαβητικά ποντίκια προκάλεσε ελάττωση του σακχάρου και αντιοξειδωτική δράση μόνο στα διαβητικά ποντίκια και όχι στα χωρίς διαβήτη [4].

Η καθημερινή λήψη 6 γραμμαρίων κουρκουμά από άτομα χωρίς διαβήτη τύπου 2 αύξησε τα μεταγευματικά επίπεδα ινσουλίνης τους, στον ορό, χωρίς να επηρεάζονται τα επίπεδα της γλυκόζης του πλάσματος ή ο   γλυκαιμικός δείκτης [4] .

Μηχανισμοί της υπογλυκαιμικής δράσης της κουρκουμίνης

Η κουρκουμίνη είναι μια ουσία που παρεμβαίνει ταυτόχρονα στις βιοχημικές οδούς περισσοτέρων από 100 βιοχημικών αντιδράσεων, στοχεύοντας ποικίλα κύτταρα γονίδια, όργανα, ένζυμα. Μέσα σ’ αυτή τη δράση περιλαμβάνεται και η ρύθμιση των επιπέδων της γλυκόζης με τους ακόλουθους μηχανισμούς:

• Η κουρκουμίνη ενισχύει τη λειτουργία των β-κυττάρων του παγκρέατος και διεγείρει την έκκριση ινσουλίνης, που είναι υπεύθυνη ορμόνη για την εισαγωγή της γλυκόζης μέσα στα κύτταρα, ρυθμίζοντας τη δραστηριότητα των φωσφοδιεστερασών, οι οποίες διασπούν την κυκλική μονοφωσφορική αδενοσίνη (cAMP) [5].

• Η κουρκουμίνη βελτιώνει την αντίσταση στην ινσουλίνη,  την ανοχή στη γλυκόζη και τα ανεβασμένα επίπεδα ινσουλίνης [6]. Η κουρκουμίνη βελτιώνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη [7, 8]  και ελαττώνει τη δυσανεξία στη γλυκόζη με επακόλουθο τον καλύτερο μεταβολισμό και χρησιμοποίηση της γλυκόζης από το σώμα [8].

• Τα ελεύθερα λιπαρά οξέα παίζουν σημαντικούς ρόλους στην πρόκληση διαβήτη τύπου 2 και καρδιοκυκλοφορικών νόσων. Η αύξηση των συγκεντρώσεων των ελεύθερων λιπαρών οξέων στον ορό προκαλεί αντίσταση στην ινσουλίνη, σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και επιπλοκές από το καρδιοκυκλοφορικό σύστημα. Η χορήγηση κουρκουμίνης ελαττώνει τα επίπεδα των ελεύθερων λιπαρών οξέων  και περιορίζει τη χρήση τους, διότι προκαλεί την οξείδωσή τους [9-12].

• Το άμυλο και οι δισακχαρίτες που προσλαμβάνονται με τις τροφές μετατρέπονται σε γλυκόζη με τη μεσολάβηση των ενζύμων άλφα-γλυκοσιδάση και άλφα–αμυλάση. Έχει βρεθεί ότι η κουρκουμίνη αναστέλλει τη δράση αυτών των ενζύμων και έτσι μειώνεται η παραγωγή της γλυκόζης [11].
• Η κουρκουμίνη καταστέλλει την παραγωγή γλυκόζης από το ήπαρ (νεογλυκογένεση) 400-100.000 φορές περισσότερο, συγκριτικά με το αντιδιαβητικό φάρμακο μετφορμίνη, μέσω της ενεργοποίησης του ενζύμου ΑΜΡΚ (AMP-activated protein kinase) και την καταστολή της έκφρασης του γονιδίου της νεογλυκογένεσης των κυττάρων του ηπατώματος. Αυτό σημαίνει ότι  η καταστολή της ηπατικής νεογλυκογένεσης μπορεί να είναι ο πιθανός μηχανισμός με τον οποίο η κουρκουμίνη προκαλεί ελάττωση των επιπέδων της γλυκόζης στα διαβητικά άτομα [13].

• Η δημιουργία αντίστασης στην ινσουλίνη και του διαβήτη τύπου 2 συνοδεύεται από διαταραχή της ρύθμισης των αντιποκινών (αντιπονεκτίνη, λεπτίνη, ρεσιστίνη, βισφατίνη). Η κουρκουμίνη, μέσω της πλειοτροπικής δράσης της τροποποιεί τη δράση διαφόρων σηματοδοτικών μορίων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται μεταγραφικοί παράγοντες, χημειοκίνες, κυτταροκίνες και αντιποκίνες [14].

Όλοι αυτοί οι μηχανισμοί τελικά οδηγούν στη βελτίωση του γλυκαιμικού προφίλ και καθιστούν την κουρκουμίνη έναν υποψήφιο αντιδιαβητικό παράγοντα για τα άτομα που πάσχουν από διαβήτη τύπου 2.

Παρά ταύτα, τόσον η σκόνη του κουρκουμά, όσο και η κουρκουμίνη δεν μπορεί να χρησιμοποιηθούν ως κύριοι αντιδιαβητικοί παράγοντες, όταν χορηγούνται στις συνήθεις θεραπευτικές δόσεις,  διότι είναι δυσαπορρόφητες ουσίες από το έντερο, πράγμα που περιορίζει την αποτελεσματικότητά τους. Αν χορηγηθούν σε μεγάλες δόσεις δεν γίνονται ανεκτές από το στομάχι των πασχόντων κλαι αδυνατούν να τις λαμβάνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα.  

Το πρόβλημα αυτό αντιμετωπίστηκε χορηγώντας τον κουρκουμά και την κουρκουμίνη μαζί με πιπερίνη (συστατικό του πιπεριού) και τη δημιουργία ευαπορρόφητων μορφών κουρκουμίνης, όπως η υγρή μικκυλιακή κουρκουμίνη.

Η αύξηση της απορροφητικότητας της κουρκουμίνης μπορεί να αυξηθεί κατά 2000%, αν χορηγηθεί ταυτόχρονα με πιπερίνη [15,16].  

Η χορήγηση σκόνης κουρκουμίνης είναι ασφαλής ακόμη και αν χορηγηθεί στη μεγάλη δόση των 8 γραμμαρίων ημερησίως από το στόμα. Παρά τούτο, η κουρκουμίνη επιδεικνύει αστάθεια στο φυσιολογικό pH του στομάχου, χαμηλή διαλυτότητα στο νερό και ταχύ μεταβολισμό. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη φτωχή βιοδιαθεσιμότητά της [17].  

Για να δράση η σκόνη της κουρκουμίνης πρέπει να χορηγηθούν μεγάλες ποσότητες ημερησίως (8 γραμμάρια), πράγμα που καθιστά πρακτικά ανέφικτη τη χρήση της. Αυτό το μειονέκτημα φαίνεται ότι ξεπεράστηκε με την επινόηση της υγρής μικκυλιακής κουρκουμίνης (Curcugkel), η οποία έχει απορροφητικότητα μεγαλύτερη από τη σκόνη κουρκουμίνης κατά 18.500% [18].

Έτσι, μία κάψουλα υγρής μικκυλιακής κουρκουμίνης ισοδυναμεί με   16 κάψουλες απλής σκόνης κουρκουμίνης.

Η κουρκουμίνη δεν προκαλεί υπογλυκαιμία, ούτε  ελαττώνει το σάκχαρο των μη διαβητικών ατόμων

Σύμφωνα με τις έρευνες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα τα υπογλυκαιμικά αποτελέσματα της κουρκουμίνης  προκαλούνται μόνον στα άτομα με δυσγλυκαιμία , δηλαδή τα άτομα με ανώμαλα επίπεδα γλυκόζης στον αίμα τους. Η χορήγηση κουρκουμίνης από το στόμα σε άτομα με δυσγλυκαιμία ελάττωσε σημαντικά επίσης και τη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c)τους, συγκριτικά με διαβητικά άτομα που τους χορηγήθηκε μόνον εικονικό φάρμακο [19]. 

Η λήψη κουρκουμίνης δεν προκαλεί ελάττωση των επιπέδων της γλυκόζης στο αίμα, ούτε προκαλεί υπογλυκαιμία στα μη διαβητικά άτομα [20, 21].

Από κλινική μελέτη που έγινε στο πανεπιστήμιο της Αριζόνας (ΗΠΑ) ερευνήθηκαν τα αποτελέσματα της δράσης του κουρκουμά  σε υγιή μη διαβητικά άτομα. Βρέθηκε ότι, μετά από χορήγηση 500mg σκόνης κουρκουμά, επί τρεις εβδομάδες, δεν υπήρξαν σημαντικές αλλαγές στα επίπεδα της γλυκόζης και της ινσουλίνης [22].

Σε μιαν άλλη έρευνα βρέθηκε ότι η κατανάλωση 3 g κουρκουμά ημερησίως δεν τροποποιεί τα επίπεδα της γλυκόζης στα υγιή μη διαβητικά άτομα, τα οποία μπορεί να χρησιμοποιούν την κουρκουμίνη για άλλους λόγους υγείας [23].

Η λήψη κουρκουμά με τη διατροφή είναι απίθανο να κατεβάσει τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα πέραν των λογικών ορίων σε άτομα που παίρνουν αντιδιαβητικά φάρμακα. H λήψη όμως μεγάλων δόσεων κουρκουμά ή κουρκουμίνης μπορεί να ενισχύσει τη δράση των αντιδιαβητικών φαρμάκων των πασχόντων από διαβήτη και να αυξηθεί έτσι ο κίνδυνος πρόκλησης υπογλυκαιμίας [24].

Παρά τούτο, σε άλλη έρευνα βρέθηκε ότι η ταυτόχρονη χορήγηση κουρκουμίνης και του αντιδιαβητικού φαρμάκου γλυβουρίδης (glyburide) σε διαβητικά άτομα κατέβασε αποτελεσματικότερα τα επίπεδα της γλυκόζης χωρίς να προκληθεί υπογλυκαιμία  [25].

Συμπέρασμα: Η κατανάλωση κουρκουμίνης με την καθημερινή διατροφή (σκέτη κουρκουμίνη ή κουρκουμάς ή κάρυ) μέσα στα πλαίσια των ευεργετικών αποτελεσμάτων της στην ανθρώπινη υγεία περιλαμβάνει και τη διατήρηση των επιπέδων του σακχάρου και των τριγλυκεριδίων σε φυσιολογικά επίπεδα, τα οποία δυσρυθμίζονται με την πάροδο της ηλικίας [26].

Τα διαβητικά άτομα, που παίρνουν αντιδιαβητικά φάρμακα πρέπει να ενημερώνουν το γιατρό τους, όταν αποφασίσουν να πάρουν κουρκουμίνη ή ουσίες που περιέχουν κουρκουμίνη, όπως ο κουρκουμάς και το κάρυ.

Όταν κάποιο άτομο παίρνει αντιδιαβητικά φάρμακα, καλόν είναι να παίρνει την κουρκουμίνη 3-4 ώρες μετά τη λήψη του αντιδιαβητικού φαρμάκου.

Πως μπορεί να υπάρχουν επαρκή επίπεδα κουρκουμίνης στην κυκλοφορία του αίματος και τους ιστούς του σώματος, όλο το 24ωρο;

Μειονέκτημα της φυσικής σκόνης κουρκουμίνης, που είναι συστατικό της σκόνης του καρυκεύματος του κουρκουμά, είναι η πτωχή απορρόφηση και βιοδιαθεσιμότητα της, πράγμα που δεν επιτρέπει τη δημιουργία συγκεντρώσεων κουρκουμίνης στο αίμα όλο το 24ωρο.

Η εξασφάλιση της μεγαλύτερης δυνατής απορροφητικότητας της κουρκουμίνης από το έντερο και η επίτευξη της μεγαλύτερης μέχρι σήμερα βιοδιαθεσιμότητας της, εξασφαλίζεται με τη λήψη μιας κάψουλας υγρής μικκυλιοποιημένης κουρκουμίνης (Curcugkel), που κυκλοφορεί ως συμπλήρωμα διατροφής. 

H υγρή μικκυλιοποιημένη κουρκουμίνη Curcugkel,  έχει μεγαλύτερη απορροφητικότητα και βιοδιαθεσιμότητα κατά 18.500% φορές  από την φυσική σκόνη κουρκουμίνης, πράγμα που επιτρέπει την παρουσία επαρκών επιπέδων ελεύθερης κουρκουμίνης στημ κυκλοφορία του αίματος όλο το 24ωρο, χωρίς να προκαλούνται παρενέργειες.

Ο  αποτελεσματικότερος τρόπος χρησιμοποίησης της κουρκουμίνης είναι η χρησιμοποίηση της υγρής μικκυλιακής κουρκουμίνης (Curcugkel capsules), η οποία είναι πιο ευαπορρόφητη από την απλή σκόνη κουρκουμίνης κατά 18.500% [18].

Μία κάψουλα Curcugkel είναι ισοδύναμη με 16 κάψουλες απλής σκόνης κουρκουμίνης. Η  διαβητοπροληπτική δόση του Curcugkel είναι μία κάψουλα ημερησίως, που λαμβάνεται με το φαγητό.

Βιβλιογραφική Τεκμηρίωση

1.Arun N, Nalini N. Efficacy of turmeric on blood sugar and polyol pathway in diabetic albino rats. Plant Foods Hum Nutr. 2002 Winter;57(1):41-52.

2.Kwon Y. Association of curry consumption with blood lipids and glucose levels. Nutr Res Pract. 2016 Apr;10(2):212-20. doi: 10.4162/nrp.2016.10.2.212. Epub 2016 Jan 28.

3.de Meloa ISV, Dos Santosb AF2, Buenoc NB3. Curcumin or combined curcuminoids are effective in lowering the fasting blood glucose concentrations of individuals with dysglycemia: Systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Pharmacol Res. 2017 Sep 16. pii: S1043-6618(17)30873-3. doi: 10.1016/j.phrs.2017.09.010. [Epub ahead of print]

4.Seo KI, Choi MS, Jung UJ, Kim HJ, Yeo J, Jeon SM, Lee MK. Effect of curcumin supplementation on blood glucose, plasma insulin, and glucose homeostasis related enzyme activities in diabetic db/db mice. Mol Nutr Food Res. 2008 Sep;52(9):995-1004. doi: 10.1002/mnfr.200700184.

5.Rouse M, Younès A, Egan JM2. Resveratrol and curcumin enhance pancreatic β-cell function by inhibiting phosphodiesterase activity. J Endocrinol. 2014 Nov;223(2):107-17. doi: 10.1530/JOE-14-0335.

7.Ding L, Li J, Song B, Xiao X, Zhang B, Qi M, Huang W, Yang L, Wang Z. Curcumin rescues high fat diet-induced obesity and insulin sensitivity in mice through regulating SREBP pathway. Toxicol Appl Pharmacol. 2016 Aug 1;304:99-109. doi: 10.1016/j.taap.2016.05.011. Epub 2016 May 18.

8.Seo KI, Choi MS, Jung UJ, Kim HJ, Yeo J, Jeon SM, Lee MK. Effect of curcumin supplementation on blood glucose, plasma insulin, and glucose homeostasis related enzyme activities in diabetic db/db mice. Mol Nutr Food Res. 2008 Sep;52(9):995-1004. doi: 10.1002/mnfr.200700184.

9.Lv ZH, Ma P, Luo W, Xiong H, Han L, Li SW, Zhou X1, Tu JC. Association between serum free fatty acid levels and possible related factors in patients withtype 2 diabetes 
mellitus and acute myocardial infarction. BMC Cardiovasc Disord. 2014 Nov 14;14:159. doi: 10.1186/1471-2261-14-159.

10.Na LX1, Li Y, Pan HZ, Zhou XL, Sun DJ, Meng M, Li XX, Sun CH. Curcuminoids exert glucose-lowering effect in type 2 diabetes by decreasing serum free fatty acids: a double-blind, placebo-controlled trial. Mol Nutr Food Res. 2013 Sep;57(9):1569-77. doi: 10.1002/mnfr.201200131. Epub 2012 Aug 29.

11.Sun X1, Zhang K, Ji X, Wang Y, Jeffrey Z, Tong Y, Gao H, Zhang J, Wang Z. [Screening of pancreatic lipase and alpha-glucosidase inhibitors from Chinese dietary herbs]. Zhongguo Zhong Yao Za Zhi. 2012 May;37(9):1319-23.

12 Yousefi A1, Yousefi R2, Panahi F3, Sarikhani S3, Zolghadr AR3, Bahaoddini A4, Khalafi-Nezhad A5. Novel curcumin-based pyrano[2,3-d]pyrimidine anti-oxidant inhibitors for α-amylase and α-glucosidase: Implications for their pleiotropic effects against diabetes complications. Int J Biol Macromol. 2015;78:46-55. doi: 10.1016/j.ijbiomac.2015.03.060. Epub 2015 Apr 3.

13.Kim T, Davis J, Zhang AJ, He X, Mathews ST. Curcumin activates AMPK and suppresses gluconeogenic gene expression in hepatoma cells. Biochem Biophys Res Commun. 2009 Oct 16;388(2):377-82. doi: 10.1016/j.bbrc.2009.08.018. Epub 2009 Aug 8.

14.Hajavi J, Momtazi AA, Johnston TP, Banach M, Majeed M, Sahebkar A. Curcumin: A Naturally Occurring Modulator of Adipokines in Diabetes. J Cell Biochem. 2017 Dec;118(12):4170-4182. doi: 10.1002/jcb.26121. Epub 2017 Jul 24.

15. Shoba G1, Joy D, Joseph T, Majeed M, Rajendran R, Srinivas PS. Influence of piperine on the pharmacokinetics of curcumin in animals and human volunteers. Planta Med. 1998 May;64(4):353-6.

16.Kaur G, Invally M, Chintamaneni M. Influence of piperine and quercetin on antidiabetic potential of curcumin. J Complement Integr Med. 2016 Sep 1;13(3):247-255. doi: 10.1515/jcim-2016-0016

17.Mirzaei H, Shakeri A, Rashidi B, Jalili A, Banikazemi Z, Sahebkar A. Phytosomal curcumin: A review of pharmacokinetic, experimental and clinical studies.Biomed Pharmacother. 2017 Jan;85:102-112. doi: 10.1016/j.biopha.2016.11.098. Epub 2016 Dec 5.

18.Schiborr C1, Kocher A, Behnam D, Jandasek J, Toelstede S, Frank J. The oral bioavailability of curcumin from micronized powder and liquid micelles is significantly increased in healthy humans and differs between sexes. Mol Nutr Food Res. 2014 Mar;58(3):516-27. doi: 10.1002/mnfr.201300724. Epub 2014 Jan 9

19. de Meloa ISV, Dos Santosb AF, Buenoc NB. Curcumin or combined curcuminoids are effective in lowering the fasting blood glucose concentrations of individuals with dysglycemia: Systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Pharmacol Res. 2017 Sep 16. pii: S1043-6618(17)30873-3. doi: 10.1016/j.phrs.2017.09.010.

20.Wickenberg J, Ingemansson SL, Hlebowicz J. Effects of Curcuma longa (turmeric) on postprandial plasma glucose and insulin in healthy subjects.Nutr J. 2010 Oct 12;9:43. doi: 10.1186/1475-2891-9-43.

21.Seo KI, Choi MS, Jung UJ, Kim HJ, Yeo J, Jeon SM, Lee MK. Effect of curcumin supplementation on blood glucose, plasma insulin, and glucose homeostasis related enzyme activities in diabetic db/db mice. Mol Nutr Food Res. 2008 Sep;52(9):995-1004. doi: 10.1002/mnfr.200700184.

22.Oza, Namrata . Effect of Curcuma Longa (Turmeric) on Postprandial Glycemia in Healthy, Non-diabetic Adults. Masters Thesis, Nutrition 2017(Arizona State University)

23. Tang M, Larson-Meyer DE, Liebman M. Effect of cinnamon and turmeric on urinary oxalate excretion, plasma lipids, and plasma glucosein healthy subjects. Am J Clin Nutr. 2008 May;87(5):1262-7.

24. University of Maryland Medical.Center. Τurmeric overview (2017),

25.Neerati P, Devde R, Gangi AK. Evaluation of the effect of curcumin capsules on glyburide therapy in patients with type-2 diabetes mellitus. Phytother Res. 2014 Dec;28(12):1796-800. doi: 10.1002/ptr.5201. Epub 2014 Jul 17.

26.Kwon Y. Association of curry consumption with blood lipids and glucose levels.Nutr Res Pract. 2016 Apr;10(2):212-20. doi: 10.4162/nrp.2016.10.2.212. Epub 2016 Jan 28.

27.Schiborr C1, Kocher A, Behnam D, Jandasek J, Toelstede S, Frank J. The oral bioavailability of curcumin from micronized powder and liquid micelles is significantly increased in healthy humans and differs between sexes. Mol Nutr Food Res. 2014 Mar;58(3):516-27. doi: 10.1002/mnfr.201300724. Epub 2014 Jan 9.