H κουρκουμίνη είναι μια φυσική πολυφαινολική ουσία, που αποτελεί το κύριο συστατικό της κίτρινης σκόνης που παράγεται από το ρίζωμα του φυτού κουρκουμάς ή Κουρκούμη η μακρά [Curcuma longa].

Η κουρκουμίνη έχει ισχυρές αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις, καρκινοπροστατευτικές και αντικαρκινικές ιδιότητες.
Με μελέτες που έχουν γίνει στα εργαστήρια in vitro, αλλά και σε προκλινικές και κλινικές αποδείξεις η κουρκουμίνη έχει επιδείξει καρδιοπροστατευτικές και υπολιπιδαιμικές ιδιότητες [1].

Η παχυσαρκία και η αύξηση των επιπέδων των ελεύθερων λιπαρών οξέων είναι στενά συνδεδεμένα και οδηγούν στην ανάπτυξη καρδιοκυκλοφορικών διαταραχών. Η παχυσαρκία είναι μια διαταραχή που συχνά συνοδεύεται από αυξημένη κατάσταση συστηματικής φλεγμονής και ανοσοενεργοποίηση [2].

Η χρήση του κουρκουμά στη διατροφή ως καρυκεύματος , αλλά και η χορήγηση κουρκουμίνης ως συμπλήρωμα διατροφής , έχει επιδείξει δυνατότητες πρόληψης της παχυσαρκίας και του διαβήτη [3].

Η απορρόφηση της χοληστερόλης από το έντερο [εντερικά κύτταρα Caco-2] επιτυγχάνεται με τη βοήθεια της πρωτεΐνης μεταφορέα NPC1L1 (Νiemann Pick type c1-like 1)
Η κουρκουμίνη προσκολλάται στη χοληστερόλη και προλαμβάνει τη δίοδό της από το έντερο στην κυκλοφορία του αίματος και το υπόλοιπο σώμα, όπου μπορεί να προκαλέσει βλάβες.

Μελέτες επί ζώντων οργανισμών in vivo έχουν δείξει ότι η χορήγηση κουρκουμίνης ελαττώνει τα επίπεδα της χοληστερόλης στο αίμα. Αυτό το αποτέλεσμα θεωρείται ότι σχετίζεται με την αύξηση της δραστηριότητας του υποδοχέα της χοληστερόλης LDL.

Παρά τούτο, επειδή τα επίπεδα της χοληστερόλης στο πλάσμα επηρεάζονται επίσης από την απορρόφηση της χοληστερόλης στο έντερο με τη μεσολάβηση της πρωτεΐνης μεταφορέα NPC1L1, έχει βρεθεί ότι η κουρκουμίνη ανακόπτει την απορρόφηση της χοληστερόλης, διότι καταστέλλει την πρωτεΐνη NPC1L1 (intestinal cells Niemann-Pick Cl-like 1 expression) [4].

Η κουρκουμίνη επίσης μπορεί να βάλει σε έλεγχο τα επίπεδα των συγκεντρώσεων της χοληστερόλης, βοηθώντας έτσι το ήπαρ να περιορίσει την περισσή χοληστερόλη.

Η κουρκουμίνη δεν ασκεί μόνον ένα επωφελές αποτέλεσμα στην ελάττωση της ολικής χοληστερόλης , αλλά είναι ικανή να αυξήσει τη HDL και να ελαττώσει την LDL και τα τριγλυκερίδια. Η καθημερινή κατανάλωση κουρκουμίνης μπορεί να αποτελέσει μια εναλλακτική επιλογή τροποποίησης των παραμέτρων, που σχετίζονται με τη χοληστερόλη, ιδίως επί ασθενών με μεταβολικό σύνδρομο [5].

H κουρκουμίνη επίσης περιορίζει τη γλοιότητα του αίματος, προλαβαίνοντας έτσι τη δημιουργία θρόμβων στις αρτηρίες και ελαττώνει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής και πρόκλησης αγγειοεγκεφαλικού επεισοδίου [6].

Επακόλουθο των περιγραφέντων βιοχημικών δραστηριοτήτων της κουρκουμίνης είναι η δυνατότητα της κουρκουμίνης να ασκεί αντιαθηρωματική δράση [7].

Η κουρκουμίνη μεταξύ των ποικίλων δράσεών της περιορίζει την διατροφικής αιτιολογίας ηπατική στεάτωση, διότι ενεργοποιεί την ΑΜΡ-ενεργοποιημένη κινάση [AMP-activated protein kinase] [8].
Στην υπολιπιδαιμική δράση της κουρκουμίνης περιλαμβάνεται και η ικανότητά της να ελαττώνει τα τριγλυκερίδια του ορού. Η χορήγηση ενός γραμμαρίου κουρκουμίνης ημερησίως οδηγεί σε σημαντική μείωση των τριγλυκεριδίων του ορού, χωρίς όμως να επηρεάζει τις λοιπές παραμέτρους του λιπιδικού προφίλ, όπως ο δείκτης μάζας σώματος και το σωματικό λίπος [9].

Η μακροχρόνια θεραπεία με κουρκουμίνη ελαττώνει τη χοληστερόλη του πλάσματος και του ήπατος και καταστέλλει τις πρόωρες αθηρωματοσκληρυντικές βλάβες, που είναι συγκρίσιμες με το υπολιπιδαιμικό φάρμακο λοβαστατίνη.

Το αντιαθηρωματογόνο αποτέλεσμα της κουρκουμίνης επιτυγχάνεται μέσω πολλαπλών μηχανισμών, στους οποίους περιλαμβάνεται η τροποποίηση της γονιδιακής έκφρασης των λιπιδίων, της χοληστερόλης και του ανοσοποιητικού συστήματος και η ηπατική ρύθμιση της λιποπρωτείνης του μεταβολισμού της χοληστερόλης [10].

Η χορήγηση χαμηλών δόσεων κουρκουμίνης έδειξε τάση περιορισμού των επιπέδων της ολικής χοληστερόλης και της LDL χοληστερόλης σε ασθενείς με οξύ σύνδρομο των στεφανιαίων αγγείων της καρδιάς [11].

Για να βελτιωθεί το λιπιδαιμικό προφίλ των ασθενών με υπερχοληστεριναιμία και υπετριγλυκεριδαιμία πρέπει να παίρνει από το στόμα 8-12 γραμμάρια κουρκουμίνης, πράγμα που δυσκολεύει τους ασθενείς.

Η ανάγκη χορήγησης μεγάλων δόσεων κουρκουμίνης από το στόμα οφείλεται στο γεγονός ότι η απλή, φυσική κουρκουμίνη έχει πτωχή απορρόφηση από το έντερο και πτωχή βιοδιαθεσιμότητά, λόγω της υψηλής ταχύτητας του μεταβολισμού της.

Aυτό το μειονέκτημα της κουρκουμίνης φαίνεται ότι ξεπεράστηκε με τη δημιουργία της υγρής μικκυλιοποιημένης κουρκουμίνης, γερμανικής νανοτεχνογνωσίας (ΝovaSol® curcumin), η οποία έχει 185 φορές ή 18.500% καλύτερη βιοδιαθεσιμότητα  (με βάση την AUC)  από ισοδύναμη ποσότητα φυσικής σκόνης κουρκουμίνης [12].

Οι φαρμακοκινητικές μελέτες της χορήγησης από το στόμα κουρκουμίνης με πιπερίνη έδειξαν αύξηση της βιοδιαθεσιμότητάς της κουρκουμίνης κατά περίπου 20  φορές ή 2000%, σε σύγκριση με ισοδύναμη ποσότητα φυσικής κουρκουμίνης [12].

Οι φαρμακοκινητικές μελέτες της από το στόμα χορήγησης κρυσταλλικής μικροποιημένης κουρκουμίνης έδειξαν αύξηση της βιοδιαθεσιμότητάς της κατά περίπου 28 φορές  ή 2.800% σε σύγκριση με ισοδύναμη ποσότητα φυσικής κουρκουμίνης [12].

Η παρασκευή καψουλών μικκυλιοποιημένης υγρής κουρκουμίνης Γερμανικής νανοτεχνογνωσίας  Νovasol curcumin, που κυκλοφορεί στην Ελλάδα, ως συμπλήρωμα διατροφής με την εμπορική ονομασία Curcugkel κάψουλες  έλυσε αυτό το πρόβλημα της ανάγκης λήψης μεγάλων δόσεων φυσικής κουρκουμίνης (8-12 γραμμάρια ημερησίως) προκειμένου η κουρκουμίνη να επιδείξει τα ευεργετικά αποτελέσματά της για την υγεία.

Κάθε κάψουλα Curcugkel περιέχει 670mg NovaSOL® Curcumin,  που αντιστοιχεί σε 36 mg καθαρής κουρκουμίνης ή  8 γραμμάρια φυσικής σκόνης κουρκουμίνης.  

 Η δοσολογία της Curcugkel  είναι μία κάψουλα ημερησίως μετά το φαγητό ή καθορίζεται από τον θεράποντα ιατρό, ανάλογα με την περίπτωση.

Βιβλιογραφική τεκμηρίωση

1. Sahebkar A. A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials investigating the effects of curcumin on blood lipid levels. Clin Nutr. 2014 Jun;33(3):406-14. doi: 10.1016/j.clnu.2013.09.012. Epub 2013 Sep 25.

2. Ganjali S1, Sahebkar A2, Mahdipour E3, Jamialahmadi K4, Torabi S5, Akhlaghi S6, Ferns G7, Parizadeh SM8, Ghayour-Mobarhan M8. Investigation of the effects of curcumin on serum cytokines in obese individuals: a randomized controlled trial. ScientificWorldJournal. 2014 Feb 11;2014:898361. doi: 10.1155/2014/898361. eCollection 2014.

3. Wang S1, Moustaid-Moussa N, Chen L, Mo H, Shastri A, Su R, Bapat P, Kwun I, Shen CL. Novel insights of dietary polyphenols and obesity. J Nutr Biochem. 2014 Jan;25(1):1-18. doi: 10.1016/j.jnutbio.2013.09.001.

4. Feng D1, Ohlsson L, Duan RD. Curcumin inhibits cholesterol uptake in Caco-2 cells by down-regulation of NPC1L1 expression. Lipids Health Dis. 2010 Apr 19;9:40. doi: 10.1186/1476-511X-9-40.

5. Yang YS1, Su YF, Yang HW, Lee YH, Chou JI, Ueng KC. Lipid-lowering effects of curcumin in patients with metabolic syndrome: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Phytother Res. 2014 Dec;28(12):1770-7. doi: 10.1002/ptr.5197. Epub 2014 Aug 6.
.
6. Yu C1, Mei XT1, Zheng YP1, Xu DH2. Zn(II)-curcumin protects against hemorheological alterations, oxidative stress and liver injury in a rat model of acute alcoholism. Environ Toxicol Pharmacol. 2014 Mar;37(2):729-37. doi: 10.1016/j.etap.2014.02.011. Epub 2014 Feb 20

7. Zhao JF1, Ching LC, Huang YC, Chen CY, Chiang AN, Kou YR, Shyue SK, Lee TS. Molecular mechanism of curcumin on the suppression of cholesterol accumulation in macrophage foam cells and atherosclerosis. Mol Nutr Food Res. 2012 May;56(5):691-701. doi: 10.1002/mnfr.201100735.

8. Um MY1, Hwang KH, Ahn J, Ha TY. Curcumin attenuates diet-induced hepatic steatosis by activating AMP-activated protein kinase. Basic Clin Pharmacol Toxicol. 2013 Sep;113(3):152-7. doi: 10.1111/bcpt.12076. Epub 2013 May 25.

9. Mohammadi A1, Sahebkar A, Iranshahi M, Amini M, Khojasteh R, Ghayour-Mobarhan M, Ferns GA. Effects of supplementation with curcuminoids on dyslipidemia in obese patients: a randomized crossover trial. Phytother Res. 2013 Mar;27(3):374-9. doi: 10.1002/ptr.4715. Epub 2012 May 21.

10. Shin SK1, Ha TY, McGregor RA, Choi MS. Long-term curcumin administration protects against atherosclerosis via hepatic regulation of lipoprotein cholesterol metabolism. Mol Nutr Food Res. 2011 Dec;55(12):1829-40. doi: 10.1002/mnfr.201100440. Epub 2011 Nov 7.

11. Alwi I1, Santoso T, Suyono S, Sutrisna B, Suyatna FD, Kresno SB, Ernie S. The effect of curcumin on lipid level in patients with acute coronary syndrome. Acta Med Indones. 2008 Oct;40(4):201-10. 

12.Schiborr C1, Kocher A, Behnam D, Jandasek J, Toelstede S, Frank J. The oral bioavailability of curcumin from micronized powder and liquid micelles is significantly increased in healthy humans and differs between sexes. Mol Nutr Food Res. 2014 Mar;58(3):516-27. doi: 10.1002/mnfr.201300724. Epub 2014 Jan 9.